Winnica Kraków

Znakomita większość odmian uprawianych na Słowacji to odmiany pochodzące skądinąd. Mimo tego, część z nich tak przylgnęła do tego regionu, że czasem błędnie mówimy o nich “odmiany słowackie”. Chodzi oczywiście o takie szczepy jak: Alibernet, Dunaj, Frankovka Modra, Neronet (czerwone), Devín, Irsai Oliver, Müller-Thurgau, Muškát Moravský, Tramín červený, Veltlínske Zelené (białe). Część z nich powstała na Słowacji, część na Morawach w czasach czechosłowackich, a pozostałe są po prostu odmianami, które świetnie się przyjęły w tym regionie.

Odmiany słowackie na sto procent

Dunaj – powstała w 1958 roku, a została zarejestrowana w 1997 roku w Bratysławie. Autorką krzyżówki jest Dorota Pospíšilová z Instytutu Badawczego Winorośli w Bratysławie. Dunaj jest skrzyżowaniem Muškát Bouchet z Oporto oraz Svätovavrinecké (St.Laurent). Owoce dojrzewają wcześnie, już na koniec września. Dzięki temu unikają słowackiej kapryśniej pogody. Daje wina o bardzo intensywnym kolorze, solidnym ciele, ale w smaku zwykle jest miękkie, aksamitne, z nutami jeżyn i jagód. Dzięki wczesnemu dojrzewaniu – zwykle już pod koniec września Dunaj jest bardzo odpowiednią odmianą na słowackie warunki klimatyczne.

Devín – powstała w 1958 roku, a została zarejestrowana w 1997 roku w Bratysławie. Jest krzyżówką Gewürztraminera (Tramín červený) i Malvasia. Nazwę dziedziczy po zamku Devín znajdującym się nieopodal Bratysławy. Autorami krzyżówki są Dorota Pospíšilová i Ondrej Korpás z Instytutu Badawczego Winorośli w Bratysławie. Daje wina o pięknym, bardziej złotym kolorze, intensywnym muszkatowo-korzennym aromacie. Powstają zeń wina z podstawowego zbioru, ale także z późnego zbioru, a także takie perełki jak wina lodowe czy słomowe.

Odmiany czechosłowackie

Neronet – czerwona odmiana zarejestrowana w 1991 roku, stworzona w 1965 roku przez Viléma Krausa w Lednicach na Uniwersytecie Mendla w Brnie. Jest to krzyżówka trzech odmian: Svatovavřinecké, Modrý Portugal i Alibernet. Należy do grupy teinturierów, czyli odmian, które mają bardzo intensywny kolor (fr.teinturier=farbiarz). Daje wina o bardzo intensywnym, atramentowym kolorze, ma aromat porzeczek i jagód. Wina z Neroneta maja zwykle dość wysoki potencjał starzenia.

Iršai Oliver – biała odmiana zarejestrowana w 1975, stworzona w Kecskemét na Węgrzech przez Pála Kocsisa w 1930 r. przez skrzyżowanie dwóch regionalnych odmian: Bratislavské biele z Čabianską perlą. Nazwa jest właściwie imieniem i nazwiskiem handlarza, który kupił pierwsze wina od twórcy, Pála Kocsisa.  Wina z odmiany Irsai Oliver są jasnozłote, lekkie i łatwe do picia, o aromacie muszkata i zaskakującym winogronowym smaku. Winogronowy smak w wninie jest czymś wyjątkowym.

Muškát Moravský – biały szczep zarejestrowany w 1987. Został stworzony przez hodowcę Václava Křivánka z Ośrodka Badań Winorośli w Polešovicach. Jest to krzyżówka Muškát Ottonel x Prachtraube. Morawski muskat dzieli cechy z innymi odmianami muskatów, ale jest lepiej przystosowany do chłodnego regionu uprawy. Daje wina aromatyczne, o egzotycznym aromacie owoców i kwiatów, w smaku wyróżnia się właśnie muszkatowym posmakiem, delikatnymi nutami kandyzowanych owoców. Nawet, jeśli jest wytrawny, ma słodkawy aromat i jakieś słodkie nuty w smaku.

Odmiany słowackie… przez zasiedzenie

Czerwone

Frankovka Modra – czerwona odmiana o nieznanym do końca pochodzeniu, zarejestrowana w 1941 roku. Według ostatnich badań DNA może być krzyżówką Gouais blanc i Blauer Silvaner. Uprawiana jest głównie w Europie środkowej. W innych regionach nazywa się: Lemberger (Niemcy), Blaufränkisch (Austria), Kékfrankos (Węgry). Frankovka to ewidentnie królowa czerwonych win słowackich, uprawiają ją chyba wszyscy producenci wina w Słowacji. Wina z Frankovki mają rubinowy kolor, są zwykle dość lekkie. Jeśli chodzi o aromaty, to dominują wiśnie i jagody, nuty trawiaste i subtelne pikantne niuanse. Frankovki nie są zbyt taniczne, mają zwykle lekką kwasowość i świeżość.

Alibernet – czerwona odmiana zarejestrowana w 1975 roku. Pochodzi z Odessy. Została wyhodowana w roku 1950 jako Oděskij čornyj w Ukraińskim Instytucie Naukowo-Badawczym Wina i Winorośli. Alibernet to krzyżówka Alicante Bouschet x Cabernet sauvignon. Podobnie jak Neronet należy do grupy teinturierów. Kolor ma bardzo ciemny, niemal granatowo-fioletowy, mocno barwiący. W nosie dominują nuty jagód, śliwek i pieprzu. Im starszy Alibernet, tym więcej wanilii, dymu, wędzonki i pikanterii.

Białe

Veltlínske zelené – biała odmiana najczęściej uprawiana w zachodniej Słowacji. Została zarejestrowana w 1941 roku, pochodzi najpewniej od Tramina i jest ewidentnie jego wyrodnym dzieckiem. Nie sposób bowiem doszukać się cech wspólnych Tramina i Veltlinskiego. Najbardziej znaną nazwą VZ jest Grüner Veltliner. Bo jest prawie pewne, że pochodzi z Austrii. Potem rozpowszechnił się w okolicznych regionach należących do Austro-Węgier. Wina mają słomkowy kolor, a charakter bardzo świeży, zielony lub lekko mineralny. Wszystko zależy od gleby, dojrzałości i sposobu winifikacji. Owocowe, bardzo rześkie, z nutą migdałów i pieprzu. Veltlínske zelené mogłoby reprezentować wszystkie odmiany słowackie, jako flagowy produkt lokalny.

Tramín červený – czyli Gewürztraminer. Zarejestrowano go w 1941 roku. Uprawia się go na całym świecie. Pochodzi z Włoch, ale najbardziej znana wersja Gewurza to ten z Alzacji. To bardzo wymagająca odmiana, która woli chłodniejsze terroir. Choć w słowackiej nazwie pojawia się słowo czerwony, tak naprawdę Tramin jest winem białym. Myląca nazwa wynika z dość ciemnego, różowawego koloru skórek winogron. Daje wina bardzo intensywne i aromatyczne. Od wytrawnych po całkiem słodkie, lodowe czy słomowe. W nosie dominują owoce egzotyczne, liczi, róża. W słodszych wersjach lub w wytrawnych, ale po dłuższym leżakowaniu, pokażą się w nim nuty cynamonowe, bardziej korzenne.

Müller-Thurgau – w Niemczech nazywane też Rivaner. Zarejestrowany w 1941 roku, a stworzony przez Hermanna Müllera ze szwajcarskiego kantonu Thurgau w 1882 roku. Jest krzyżówką Rieslinga i Chasselas de Courtillier. Autor odmiany był przekonany, że krzyżuje Rieslinga i Silvanera. Ogromną zaletą Müller-Thurgau jest wczesne dojrzewanie i potężna plenność. Każdy winiarz chce mieć u siebie takiego pewniaka, stąd ogromna popularność tej odmiany na Słowacji. Dobre wino z MT może być bardzo aromatyczne, z nutami brzoskwini, grejpfruta, a nawet muszkata.