Primitivo. Poznajmy odmiany
Charakterystyczna nazwa odmiany i równie charakterystyczny styl win, które z niej powstają sprawia, że wina Primitivo del Salento czy Primitivo di Manduria to właściwie wizytówka “włoskiego obcasa”, czyli regionu Apulia.
Pochodzenie odmiany Primitivo długo było kwestią sporną. Przez pewien czas utożsamialiśmy Primitivo z “narodową” odmianą kalifornijską, za którą uznaje się Zinfandel. Badania DNA potwierdzają, że to ta sama odmiana, ale nie wiadomo, jak trafiła do Stanów Zjednoczonych. Póki co panuje przekonanie, że odmiana pochodzi z terenów obecnej Chorwacji. Tam mówi się na nią tribidrag lub crljenak kaštelanski.
Myląca nazwa
Nazwa szczepu nie ma oczywiście nic wspólnego ze skojarzeniami, jakie wywołuje. Wzięła się stąd, że owoce dość wcześnie dojrzewają. “Primi” po włosku znaczy pierwszy.
Co to za wino Primitivo?
Charakterystyczne cechy odmiany to, oprócz wczesnego dojrzewania, duże owoce o cienkich skórkach, spora zawartość cukru w gronach. To wyraźnie przekłada się na wysoki alkohol w winie. Ponadto owoce są podatne na pleśń, a ich dobry rozwój zapewnić może tylko naprawdę gorący klimat. W dobrych warunkach niektórzy winiarze pozwalają owocom dłużej zostać na krzakach. W ten sposób powstaje Primitivo Tardivo (wł. tardivo znaczy późny), czyli wino z późnego zbioru, dojrzalsze i słodsze.
Wina, które powstają z Primitivo są zwykle ciemne, esencjonalne, bardzo treściwe. Aromaty, które zwykle w nim występują to oczywiście owoce – maliny, jagody, jeżyny, owoce leśne. Do tego dochodzą nuty anyżu i pieprzu. Primitivo to często wino o specyficznym aromacie i smaku smażonych konfitur. Intensywność i bujność win z tego szczepu sprawia, że mają wielu fanów. Ta sama cecha sprawia, że są często krytykowane jako zbyt nachalne, męczące.
Gdzie powstaje?
Odmianę uprawia się w południowych Włoszech, najbardziej powszechne są wspomniane już Primitivo del Salento, codzienne, lżejsze, bardziej owocowe. Dumą regionu jest na pewno Primitivo di Manduria DOC, czyli apelacja, której wina muszą spełnić dużo więcej wymagań. Po pierwsze muszą pochodzić z prowincji Brindisi i Taranto. Po drugie należy pilnować, by zawierały minimum 85% owoców odmiany Primitivo (resztę mogą uzupełniać inne niearomatyczne odmiany lokalne). Maksymalna wydajność winogron nie może być większa niż 9 t/ha, a minimalna zawartość alkoholu w winach z tym oznaczeniem to 13%. Wina tej apelacji z dodatkowym oznaczeniem Riserva muszą zawierać minimum 13,5% alkoholu i musza być starzone minimum 24 miesiące, z czego 9 miesięcy w beczkach dębowych.
Dobre Primitivo w Winnicy
Mamy na półce znakomite Primitivo di Manduria DOC – nazywa się Primius i pochodzi z winnic San Donaci. Było leżakowane w beczkach 6 miesięcy. Jest to wino godne reprezentujące swoją apelację: ma ciemny rubinowy kolor z lekko spłowiałą obwódką, w nosie czuć wszystkie te typowe aromaty od owoców leśnych poczynając, przez lekką sugestię smażonych konfitur śliwkowych, aż po korzenne nuty i sugestię anyżu. Pełne, solidne, mocne, ale nie alkoholowe w nosie i na szczęście nieprzesadne. Pokocha wszystkie mięsne, solidnie przyprawione potrawy.