Winnica Kraków

Wina niemieckie białe uchodzą za jedne z najlepszych na świecie. Oczywiście Riesling jest wśród nich królem. Na początek przyjrzyjmy się Dolinie Mozeli. Zobaczmy, co się w tym regionie uprawia.

RIESLING

61,5%
5 392 ha

Królowa białych winorośli – tak mówi się o odmianie Riesling, która uprawiana jest od średniowiecza w Mosel, Saar i Ruwer. W Mozeli uprawy Rieslinga stanowią ponad 60% całego areału upraw.

Riesling to odmiana późno dojrzewająca, która ma skromne wymagania glebowe, ale ceni dobre położenie winnicy. Lubi chłodniejszy klimat, ale potrzebuje dobrej ekspozycji na słońce. Dlatego właśnie mozelskie winnice na kamienistych stokach doliny Mozeli to idealne miejsce dla Rieslinga.

Daje wina bardzo różne i to jest największa moc Rieslinga. Jako odmiana wszechstronna i bardzo mocno zależna od terroir, może dawać wina całkiem wytrawne, kwasowe, mineralne. Albo też kwiatowe, bardzo aromatyczne półwytrawne i półsłodkie. A nawet całkiem słodkie deserowe wina zrobione z winogron dotkniętych szlachetną pleśnią (Trockenbeerenauslese) czy z owoców mrożonych (Eiswein). Jeśli chodzi o cechy charakterystyczne Rieslinga, to bardzo trudno byłoby znaleźć kilka cech, które charakteryzują każde wino z tej odmiany. Dlatego możemy mówić o kilku – co najmniej – stylach rieslinga. Mozelskie są zwykle lekkie, niskoalkoholowe, kwiatowe, raczej subtelne. Rieslingi z późnego zbioru mogą być mineralne, cięższe, bardzo aromatyczne, dojrzałe. Słodkie Rieslingi to niezwykłe bogactwo smaku, a dzięki naturalnej, wyższej kwasowości tej odmiany, dobrze zrównoważone wina.
Szerzej o Rieslingu było już tu.

MÜLLER-THURGAU (Rivaner)

11,2%
979 ha

To krzyżówka Riesling i Madeleine Royale, i druga najważniejsza odmiana winorośli w dolinie Mozeli, a także w całych Niemczech. Odmiana daje duże plony i nie ma zbyt dużych wymagań. W latach 90-tych MT był z tego powodu liderem na winiarskiej mapie Niemiec. Obecnie powierzchnia upraw w całych Niemczech to 14 tysięcy hektarów.
MT dojrzewa wcześnie i, przede wszystkim, daje wina łatwe w piciu. Zwykle wina zrobione ze szczepu Müller-Thurgau to trunki owocowe, lekkie, o niskiej kwasowości, lekko muszkatowym aromacie. Zwykle dojrzewają w stalowych tankach. Win tych nie starzy się w beczkach, a najlepsze są świeże Müllery wypijane w ciągu roku czy dwóch po zbiorach. Te nieskomplikowane wina są idealną propozycją na co dzień.

ELBLING

5,7%
504 ha

To jeden z najstarszych szczepów winnych Europy. Jego nazwa najpewniej pochodzi od nazwy rzymskiej: „vitis alba”(biała winorośl), ponieważ to Rzymianie sprowadzili tę odmianę na te tereny około 2000 lat temu. Dziś uprawiana jest niemal wyłącznie w dolinie Mozeli.
Wina Elbling są pikantne, świeże i nieskomplikowane. Świetnie pasują do ryb i owoców morza. Ze względu na sporą kwasowość, często robi się z tej odmiany Sekta (wino musujące).
Ciekawostką jest czerwony Elbling, który jest tylko mutacją białej odmiany, dlatego – mimo czerwonawych skórek, wina z niego zrobione klasyfikowane są jako białe.

WEISSBURGUNDER (Pinot Blanc)

3,9%
340 ha

Biała odmiana pochodząca najpewniej z Burgundii (jak wszystkie Pinoty), która jest po prostu genetyczna mutacją Pinot Noir. Białego burgunda uprawia się we Francji, Austrii, Szwajcarii, Słowenii czy Włoszech (tu znany jako Pinot bianco).
To odmiana sadzona w Niemczech tam, gdzie dla Rieslinga jest trochę zbyt ciepło. Pinot Blanc lubi nasłonecznione miejsca i późno dojrzewa, ma też większe wymagania glebowe.
Najwięcej białego burgunda uprawia się w Niemczech w Badenii, Palatynacie i Hesji Nadreńskiej.
Wina, które powstają z Weissburgundera to zwykle wina świeże, o delikatnej kwasowości, lekko owocowe. Dość neutralne i mało charakterystyczne, dlatego świetnie komponujące się z wieloma potrawami.

SPÄTBURGUNDER (Pinot noir)

4,6%
400 ha

Odmiana uważana za jedną z najszlachetniejszych na świecie. Pochodzi z Burgundii i potrafi dać wina tak bogate, złożone i niesamowite, że trudno znaleźć inną, która budzi takie emocje.
Na obecnych terenach pojawiła się około IX w., w Rheingau znana była w XIII w., a w Palatynacie 300 lat później.
Uprawy Pinot Noir w całych Niemczech to około 10% całego areału. Od początku lat 90-tych liczba ta wzrosła o ponad 3 tysiące hektarów do obecnych prawie 12 tysięcy. Najwięcej Spätburgundera w Niemczech rośnie w Badenii.
Ta szlachetna i stara odmiana ma spore wymagania glebowe i klimatyczne, potrzebuje dużej troskliwości winiarza, ale odwzajemnia się winami, które mogą być dumą producenta.
Z Pinot Noir powstają wina czerwone, rzadziej różowe czy musujące (Blanc de Noir), o niezbyt mocnej barwie, ale w smaku bogate, złożone, ciekawe. Oprócz owocowych aromatów malin, wiśni czy porzeczki odnajdziemy w burgundach nuty czekoladowe, stajenne, dymne, roślinne. Czasem producent decyduje się na dojrzewanie w małych beczkach typu barrique, co bardzo wpływa na smak wina, dając charakterystyczne waniliowe nuty.

DORNFELDER

3,3%
296 ha

Ta stosunkowo młoda krzyżówka Helfensteinera i Heroldrebe, która w ostatnich latach stała się naprawdę ważną odmianą całych Niemiec. Szczep powstał w miejscowości Weinsberg (Wirtembergia) w szkole winiarskiej założonej przez Imanuela Dornfelda. I na jego cześć August Herold, twórca naszego bohatera, w 1955 roku nazwał swoje nowe odkrycie.
Zanim w pełni producenci docenili potencjał odmiany, Dornfelder był używany głównie jako składnik kupaży, żeby poprawić barwę win.
Jest to odmiana odporna i mało wrażliwa, potrafi dawać duże plony. Trzeba je redukować, żeby zachować dobrą jakość owoców i lepsza koncentrację moszczu. Luźno zbudowane grona chronią Dornfeldera przed pleśnią. Żeby nie było całkiem łatwo to szczep nie lubi mrozów i nie wystarcza mu kamienisto-piaszczyste podłoże, woli lepsze gleby.
W Niemczech jest to druga, po Pinot Noir, najczęściej uprawiana odmiana czerwona.
Dornfelder daje przeważnie wina wytrawne/półwytrawne o bardzo ciemnym kolorze i aromacie wiśni, jeżyny i bzu. Jeśli winiarz nie decyduje się na dojrzewanie w beczce, Dornfelder to po prostu bomba owocowa. Winiarze stawiają na dojrzewanie wina w dużych bądź małych (barrique) beczkach dębowych, bardziej podkreślają garbniki i strukturę wina, wyciszając aromaty owocowe.

POZOSTAŁE (9,8% areału łącznie wszystkie niżej wymienione)

Grauburgunder/Pinot Gris

Odmiana dająca wina białe, choć skórki owoców maja kolor od ciemnożółtego przez różowy po jasnofioletowy. Pochodzi z Burgundii (szary pinot). Jest uważana za mutację Pinot Noir. Jest uprawiana w całej Europie, od Francji, przez Włochy (Pinot Grigio), Bałkany, aż po Europę Środkowo-Wschodnią ze szczególnym uwzględnieniem Czech i Słowacji. W Niemczech nazywa się czasem te odmianę Ruländerem. Umownie Grauburgubnder/Pinot Gris to wino wytrawne, lżejsze, owocowe i świeże, a Ruländer to często wino treściwe o wyraźnie zaznaczonej słodyczy. Różnica w nazewnictwie pozwala wtajemniczonym odróżnić styl wina, które znajduje się w butelce.
Grauburgunder daje wysokie plony, ponieważ budowa grona jest ścisła, odmiana ta jest bardziej podatna na pleśń szlachetną, niezbędną do uzyskania szlachetnych win słodkich. Odmiana ta nie jest zbyt podatna na choroby oraz mrozoodporna. Lubi gleby wapienne, kamieniste podłoża oraz lessy. Nie bardzo rośnie na podłożu gliniastym.
W całych Niemczech 5,8 tysiąca ha to uprawy Grauburgundera i jest to 5% powierzchni niemieckich winnic.
Większość win zrobionych z tej odmiany to wina lekkie, średnio zbudowane, owocowe i świeże, winifikowane w zbiornikach ze stali szlachetnej, o aromacie gruszek, cytrusów, ananasa, ale i orzechów, migdałów, z nuta maślaną. Kiedy wino powstaje z później zbieranych owoców, wino ma więcej cukru resztkowego, a aromaty są dojrzalsze, bardziej intensywne. O tej odmianie można też poczytać tu.

Kerner

Biała odmiana, której ojcem – podobnie jak w przypadku Dornfeldera – jest August Herold, który pracował w oddziale Państwowego Zakładu Naukowo-Doświadczalnego Winogrodnictwa i Pomologii (Staatliche Lehr- und Versuchsanstalt für Wein- und Obstbau) w miejscowości Weinsberg.
Początkowo odmianę nazywano białym Heroldem, ale ostatecznie został Kernerem na cześć lokalnego poety Justinusa Kernera.
“Młodszy krewny Rieslinga“ – jak się nazywa Kernera – długo dojrzewa, jest odporny na zimno, ale podatny na mączniaka, może mieć moszcz o większym ciężarze niż Riesling (ciężar moszczu to dana, która jest niezbędna, żeby zaklasyfikować wino jako jakościowe).
Kerner, podobnie jak Riesling, jest odmiana aromatyczną, ale często pachnie nawet intensywniej niż król białych odmian. Kerner może pachnieć gruszkami, konfiturą pomarańczową, zielonymi jabłkami, porzeczką i morelą, czasem także odrobiną gałki muszkatołowej.
Z Kernera, podobnie jak z Rieslinga, robi się wina wyższych klas jakości (predykatów) niż tylko QA. Producenci robią zarówno wina Spätlese(późny zbiór), jaki i Auslese(wybór najdojrzalszych gron, częściowo dotkniętych botrytis).

Gewurztraminer

Gewürztraminer to szlachetna odmiana dająca białe wina, choć skórki winogron są czasem nawet ciemnoróżowe, czy jasnofioletowe. Daje wspaniałe aromatyczne wina, niezwykle tez lubiana przez konsumentów. Jej pochodzenie jest kwestionowane (Niemcy vs Włochy północne vs Austria), ale niekwestionowane jest kojarzenie tej odmiany z Alzacją. To właśnie tamtejsze Gewürztraminery uchodzą za ideał. Poza Francją i Niemcami uprawia się Gewürza w Tyrolu, Austrii, na Węgrzech, w Słowenii, na Morawach czy Słowacji, ale i w Nowym Świecie (Chile, Australia, Kalifornia, RPA).
Niemieckie uprawy Gewürztraminera to niecały procent areału.
Jest to odmiana wymagającą, dająca dość małe plony, dlatego wina z niej powstające, słusznie uchodzą za rarytasy.
Z tej bardzo aromatycznej i wyrazistej odmiany można wyprodukować zwyczajne ale i wykwintne wina. Zależy to od jakości gleby, terroir w ogólności oraz wydajności konkretnej winnicy. Im większa ta ostatnia, tym wino lżejsze i prostsze w smaku.
Elegancki Gewürztraminer to wino o niezwykle intensywnym aromacie, w którym odkryć można: kwitnące róże i kwiaty akacji, fiołków, miód, marcepan, pigwę, gorzkie pomarańcze i marakuję. W smaku pojawiają się nuty pikantne, cierpkawe, muskatowe.
Wina słodkie klasy Auslese z odmiany Gewürztraminer mogą leżakować przez wiele lat. O tej niezwykłej odmianie pisaliśmy już tu.

Regent

To czerwona odmiana, która ma podobno przed sobą świetlana przyszłość. Jest to odmiana hybrydowa, czyli krzyżówka winorośli szlachetnej (vitis vinifera, około 78%) i innych odmian winorośli, a dokładnie powstała ze skrzyżowania odmiany Diana i Chamburcin. W Niemczech zarejestrowana została w 1966 roku. Z początku uprawiana była w ilościach niemal laboratoryjnych. Dziś areał wynosi około 2 tysięcy hektarów, co stanowi 2% całego niemieckiego areału upraw winorośli.
Owoce dojrzewają wcześnie, a ciężar moszczu jest ponadprzeciętny. Do tego regent nie boi się mrozów, jest odporny na grzyby, nie lubi za to miejsc wietrznych i korzenie nie są odporne na filokserę.
Regent zyskuje na popularności coraz bardziej, ponieważ wina, które daje są ciepłe, intensywne, dobrze skoncentrowane, przypominają nieco wina nowoświatowe, co dla wielu winiarzy i konsumentów jest wielkim atutem. Aromaty jeżyn, wiśni, śliwek i ciemnych owoców, ciemny kolor i często bardzo aksamitny smak, ekstraktywność i wyraźne taniny sprawiają, że Regent staje się coraz bardziej lubiany.

Nieznaczna ilość: Auxerrois, Chardonnay, Bachus, Sauvignon Blanc, Pinot Meunier, Pinot Madeleine, Cabernet Sauvignon, Merlot i Shiraz