Winnica Kraków

Wina z Piemontu to całkiem osobna kategoria na półce. Dlaczego? Piemont to region winiarski Włoch położony w ich północno-zachodniej części. Otoczony jest od północy i zachodu Alpami, od południa chronią go północne Apeniny. O Piemoncie mówi się “włoska Burgundia”. I można się chyba z tym zgodzić. To tu powstają najbardziej wyszukane, specyficzne i niepowtarzalne wina w Italii. Oczywiście próżno tu szukać tanich win. To też łączy Piemont z Burgundią. I rzeczywiście warto zauważyć, że to, co Francuzi robią z Pinot Noir, Włosi robią z Nebbiolo.

Subregiony

Najważniejsze części Piemontu to podregiony: Langhe, Monferrato i l’Astigiano. Do tego dochodzą bardzo ciekawe apelacje północne, ale to niszowe rzeczy, dlatego nie będziemy się nimi tutaj zajmować. L’Astigiano obejmuje tereny wokół Asti, jak sama nazwa sugeruje. Wśród nich mamy apelacje tak znane jak Asti DOCG, Nizza DOCG czy mniej znaną a ważną Ruché di Castagnole Monferrato. Do tego dochodzi Dolcetto d’Asti DOC czy Grignolino d’Asti DOC. Langhe obejmuje tereny położone bardziej na południe od Asti.  Stamtąd pochodzą takie piemonckie tuzy jak Barolo, Barbaresco, Dolcetto czy Barbera d’Alba. Monferrato z kolei to teren obejmujący największą część regionu. Stąd mogą pochodzić wina oznaczone wyłącznie apelacją ogólną Monferrato DOC, czy nawet Piemonte DOC, ale także wspaniałe biele jak Gavi lub Cortese di Gavi.

Odmiany topowe

Nebbiolo uprawia się zaledwie na 3% powierzchni winnic Piemontu, ale to niekwestionowany król. Odmiana trudna, potrzebuje długiego okresu wegetacji. Musi być uprawiany w najlepszych klimatycznie lokacjach. Bardzo nie lubi deszczowych jesieni, lubi słońce i musi być chroniony od wiatru. bardzo potrzebuje ciepłego i suchego lata. Samo to już wyjaśnia poniekąd, czemu nie ma tanich Nebbiolo. Za to udany rok to gwarancja, że wina z Piemontu z tej odmiany będą zachwycać. Jakie wina daje? O wysokiej zawartości alkoholu, wysokich taninach, wyraźnej kwasowości. Kocha starzenie. Już kilka lat po butelkowaniu Nebbiolo zmienia kolor z intensywnego fioletu w ceglastorubinowy. Smoła i róże to zapachy dojrzałego Nebbiolo. Do tego śliwki, wiśnie, olej, skóra, dym i fiołki. Wina z Piemontu często się z tą odmianą utożsamia.

Barbera to koń pociągowy Piemontu. Uprawia się jej w regionie najwięcej. Powstają z niej wina codzienne, proste, mocno owocowe i łatwe gastronomicznie. Pasują do wszystkiego. Albo prawie do wszystkiego. Oczywiście najlepsze Barbery mają oznaczenie swoich apelacji na etykiecie: Barbera d’Asti,  d’Alba czy Monferrato. Jakie dają wina? Zwykle wiśniowe, trochę pikantne, z delikatną kwasowością i bardzo umiarkowanymi garbnikami. Zdecydowanie lżejsze niż Nebbiolo.

Dolcetto czyli “mały słodki” dosłownie. Ale wina z Dolcetto wcale nie są słodkie. Za to mają mniej kwasowości (niż Barbera) i niezbyt wyraźne garbniki (w porównaniu z Nebbiolo choćby). Za to dają wina o posmaku jagód, pigwy, orzechów, migdałów i oczywiście gorzkiej czekolady. Ta goryczkowa końcówka Dolcetto to jego znak rozpoznawczy. Szczep ten dojrzewa dużo wcześniej niż inne, od Nebbiolo nawet miesiąc wcześniej, dlatego często zajmuje chłodniejsze partie winnic. Do tego jest bardzo plenny, co nie dodaje mu splendoru. Niemniej Dolcetto Dogliani czy Dolcetto di Diano d’Alba to zwykle najciekawsze etykiety z tej odmiany.

Odmiany pozostałe

Grignolino to lokalna odmiana pochodząca z Monferrato. Jest niestety mało charakterystyczna i traktowana trochę po macoszemu. Wszystko dlatego, że daje wina dość lekkie, trochę kwasowe, niezbyt bogate. Piemonccy winiarze liczyli, że Grignolino będzie dla Piemontu jak Beaujolais dla Burgundii. Niestety tak się nie stało. A szkoda, bo dobre Grignolino to po prostu wino lekkie, nieskomplikowane i bardzo łatwe gastronomicznie.

Ruche to róże i stajnia. Do tego mogą być nuty truskawek, pieprzy, mięty. Trudno sobie wyobrazić to połączenie jako przyjemne, ale tak jest. Oczywiście, jeśli to dobrze zrobione wino. Stajenne aromaty są na tyle charakterystyczne, że przywołują na myśl najlepsze Burgundy. I może jest w tym coś, bo niektórzy badacze twierdzą, że odmiana Ruche nie jest endemikiem, tylko przywędrowała do Piemontu właśnie z Burgundii. Jednak szczep ten jest na tyle tajemniczy, że jednoznacznych informacji znaleźć się nie daje. Są tylko przypuszczenia.

Cortese – rześkie, cytusowe, mineralne, z biegiem lat – lekko miodowe. To Gavi po prostu. Odmiana Cortese nie jest bardzo znana. Za to najbardziej znane wino białe Piemontu czyli właśnie Gavi DOCG, to lokalny flagowiec – jeden z niewielu białych. Królują tu w końcu czerwienie.

Arneis – przeciwieństwo Cortese. Morelowo-gruszkowe, mocno soczyste i owocowe wina powstają z tej piemonckiej odmiany. Uprawiana jest głównie na północny zachód od Alby, a najbardziej znaną apelacją dla tej bieli jest Roero Arneis.

Moscato – odmiana całkiem nielokalna. Występuje na całym swiecie, ale tylko tu robi się z niej wino Moscato d’Asti. To słodkie, lekkie, bardzo subtelne wino o delikatnej kwasowości i lekkim bąbelku. Powstaje dzięki specjalnej metodzie, zwanej metodą Asti. Polega ona na fermentacji moszczu w zamkniętej kadzi aż do osiągnięcia 5-7% alkoholu. Potem następuje filtrowanie, żeby fermentacja ustała. W ten sposób wino pozostaje naturalnie słodkie, lekko się perli i ma bardzo niską zawartość alkoholu.

Producenci

Prediomagno

To młode przedsięwzięcie Emanueli Novello i jej męża Giovanniego, którzy założyli firmę winiarską Prediomagno na obszarze pomiędzy Montemagno a Grana. Wszystko zaczęło się od zakupu dziewiętnastowiecznej willi w 2015 roku.Istniejące w willi piwnice poszerzono i zaprojektowana tak, żeby pomieściły słuszną ilość beczek i leżakujących butelek. Emanuela i Giovanni szczególną wagę przywiązali do tworzenia win jednoodmianowych, żeby oddać ich cechy szczególne. Szczególne ich zainteresowanie zyskał szczep Ruche. Lokalna, bardzo stara i tajemnicza odmiana, o której było wyżej. Zanotujmy, że na pewno poświęcimy jej osobny tekst, ponieważ wyróżnia się ona na tle piemonckich znanych szczepów. Mając na uwadze, z jak młodą winnicą mamy do czynienia, to niezwykłe, że w ciągu ośmiu lat od startu mamy w rękach tak wyjątkowe wina z Piemontu. 

Gianni Doglia

Winiarnia Gianni Doglia funkcjonująca od trzech pokoleń. Obecnie zarządzana przez rodzeństwo – Gianniego i Paolę. Oczywiście są wciąż wspierani doświadczeniem rodziców. Produkują wina w Castagnole delle Lanze (Asti – Piemont). Gianni zasadniczo jest enologiem, tworzy wina. Ale jako wielki miłośnik terroir wziął też odpowiedzialność za uprawę 16 ha winnic umiejscowionych w Castagnole delle Lanze, Coazzolo i Nizza Monferrato (tereny wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO). To on zdecydował też o pozostaniu małą rodzinną firmą. Taka formuła prowadzenia działalności pozwala zwrócić szczególną uwagę na cały łańcuch produkcyjny. W ten sposób kontroluje się każdy etap tworzenia wina.

Massimo Rattalino

Firma zlokalizowana jest na jednym z najbardziej prestiżowych wzgórz w rejonie Barbaresco. Uprawia się tu w przeważającej części Nebbiolo. Zaledwie kilka działek to inne odmiany. Czemu Nebbiolo? To chyba oczywiste: to po prostu król Piemontu i jemu hołd chce oddać Massimo Rattalino. Jego filozofia brzmi:  tylko z doskonałego surowca można uzyskać doskonałe wina. Dlatego z najwyższą dbałością traktuje się winorośl w winnicy i owoce w winiarni. Uprawy prowadzone są w klasycznym systemie Guyot, a zbiory prowadzi się ręcznie. Wydajność jest ściśle kontrolowana. Potem fermentacja odbywa się głównie w stali, natomiast starzenie w dużych beczkach z dębu slawońskiego. Pochodzi on z Chorwacji – z regionów Slavonia i Danube. W ten sposób powstają wybitne wina z Piemontu: Barolo, Barbaresco i Nebbiolo Langhe.